Zona, gece yanığı adı ile de bilinen genellikle ileri yaşlarda sıklıkla gövdede önce kızarıklık sonra içi sıvı dolu ağrılı keseciklerle görülen viral bir deri hastalığıdır. Zonaya neden olan virus, su çiceğine neden olan virus olup bu virus yıllarca omurilik boyunca sinir köklerinde saklı kalır ve vücut savunma sisteminin zayıflaması ile genellikle 50 yaştan sonra ortaya çıkar.
Kimlerde Zona daha sık görülür?
Yaşlılarda, fiziksel ve emosyonel stres geçirenlerde, immün sistemi zayıflatan (lösemi, lenfoma v.b) hastalığı olanlarda, immün sistemi baskılayan ilaç alanlarda zona hastalığı daha sık görülür.
Zona zoster nasıl başlar?
Genellikle ilk bulgu, tek taraflı, belirli bir alanda, yanıcı batıcı ağrı, duyarlılık artışı şeklindedir. Bu bulguları takiben 1-7 gün içinde, aynı bölgede kırmızı bir döküntü başlar ve o alana yayılır. Zamanla içleri sıvı dolup, takiben de iltihaplı bir görünüm alabilir, daha sonra da kuruyup dökülürler ve bu süre toplam 2-3 hafta sürebilir. Çok nadiren de olsa hastalık döküntü olmadan da oluşabilmekte ve bu durumda tanı konması oldukça zorlaşmaktadır.
Zona zoster bulguları nasıl yayılır?
Zonada döküntülerin en önemli özelliği yer aldığı bölgede yalnızca bir yan tarafta yer almasıdır. Yani gövdede diğer tarafa geçmeyen bir özellik gösterir ki bu zona için tipiktir.
Zona zoster bulaşıcı mıdır?
Sadece suçiçeği hastalığı geçirmeyen risk altındaki (bağışıklık sistemi zayıflamışlar, yenidoğanlar vb) kişilere bulaşabilir ve su çiceğine neden olur. Başlangıçta o bölgede kızarıklık ve ağrı olduğunda tanı koymak zordur. Buna benzer ağrılı dahili bir çok hastalık tanıyı zorlaştırır. Ağrıyı takiben içi sıvı dolu kabarıkcıkların olduğu dönemde ise tanı dermatolog tarafından daha kolay konulur. Sadece çok ağır olgularda ya da yaralar enfekte olduğunda iz kalabilir.
Zonanın duyarlı olduğu alanlar var mıdır?
Zona yüz bölgesinde özellikle göz civarında ortaya çıktığında gözde yangıya, ülsere yol açabilir. Bu nedenle yüz ve saçlı deride ortaya çıkan zonada göz hastalıkları uzmanına da muayene olmak gerekir.
Zona tedavisi nasıldır?
Zonada hastalık kendiliğinden de 2-3 hafta içinde düzelebilir. Tedavideki amaç ağrılı süreci azaltıp, iyileşmeyi hızlandırmaktır. Burada tedavi ilk 3-4 gün içerisinde başlar ise etkili olur.
Zona Tedavisinde hangi ilaçlar kullanılır?
Virusun gelişimini engelleyen antiviral tabletler yanında sınırlı durumlarda bazen antiviral kremler de önerilir. Bunların uygulanmasına dermatoloğunuz karar vermelidir. İçi sıvı dolu kabarcıkların tedavisinde bazen antibiotik veya antiseptik solusyonlar da önerilebilir.
Zona yerinde hastalık iyileştikten sonra ağrı devam edebilir mi?
Yaraların iyileşmesini takiben, özellikle 60 yaş üstü hastaların yaklaşık %40’ında “postherpetik nevralji “ olarak adlandırılan ağrılı bir dönem gelişebilir ve bu dönem 12 aya kadar uzayabilir. Bu dönemde, bazı diğer ağrılı durumlarda da kullanılabilen ve ağız yoluyla alınan antidepresanlar, bazı nöbet önleyici ilaçlar ile sürülerek kullanılan merhem ve kremler (lidokain) önerilebilir.
